Trong thời gian gần đây, tình trạng dữ liệu hình ảnh từ các camera giám sát bị chia sẻ công khai trên mạng Internet đã trở thành mối lo ngại lớn về an ninh và quyền riêng tư tại Việt Nam. Theo thống kê từ Bộ Thông tin và Truyền thông (Bộ TT&TT),có hơn 800.000 camera giám sát đang trong tình trạng bị lộ dữ liệu, trong đó có đến 360.000 camera tiềm ẩn rủi ro cao, dễ bị tin tặc tấn công và chiếm quyền điều khiển.
Mối đe dọa an ninh từ camera giám sát
Vấn đề bảo mật camera giám sát tại Việt Nam trở nên nghiêm trọng hơn khi các video từ camera giám sát đang bị rao bán công khai trên mạng xã hội. Hàng trăm hội nhóm với hàng nghìn thành viên đã tổ chức mua bán dữ liệu từ các camera này với mức giá từ 200.000 đến 1.000.000 đồng cho mỗi video. Sự rò rỉ thông tin này không chỉ xâm phạm nghiêm trọng quyền riêng tư mà còn tạo ra nguy cơ bị tống tiền, lừa đảo và làm tổn hại đến uy tín cá nhân, tổ chức, thậm chí đe dọa an ninh quốc gia.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự phổ biến của các loại camera giám sát có xuất xứ từ Trung Quốc. Theo thống kê, có tới 96,3% camera giám sát được nhập khẩu vào Việt Nam đến từ Trung Quốc. Các thương hiệu như HikVision, Ezviz, Dahua, iMou, KBVision, Xiaomi… mặc dù chiếm lĩnh thị trường nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro về an ninh mạng. Những thiết bị này không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn và chất lượng bảo mật, tạo điều kiện thuận lợi cho các cuộc tấn công mạng.
Hệ thống giám sát của Bộ TT&TT cũng cho thấy, trong năm 2021, trung bình mỗi tháng có khoảng 1 triệu địa chỉ IP tại Việt Nam nằm trong các mạng botnet, trong đó có 48.690 địa chỉ IP liên quan trực tiếp đến mã độc từ camera giám sát. Điều này cho thấy mức độ rủi ro của việc sử dụng các thiết bị không đảm bảo an toàn.
Nguy cơ lan rộng tới khu vực Đông Nam Á
Vấn đề an toàn thông tin của camera giám sát không chỉ là mối lo ngại riêng của Việt Nam mà còn là thách thức lớn đối với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á. Theo báo cáo Chỉ số An toàn Thông tin Toàn cầu (GCI) của Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU),mức độ an toàn thông tin của các nước Đông Nam Á vẫn thấp hơn so với các khu vực khác trên thế giới. Một nghiên cứu của Kaspersky trong năm 2023 cũng chỉ ra rằng, số lượng các cuộc tấn công mạng nhắm vào thiết bị IoT, bao gồm camera giám sát, đã tăng mạnh, với trung bình 36.552 cuộc tấn công mỗi ngày tại khu vực này.
Trước tình hình này, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đề xuất dự thảo "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về yêu cầu an toàn thông tin cơ bản cho camera giám sát sử dụng giao thức Internet". Quy chuẩn này bao gồm các biện pháp bảo vệ như quản lý mật khẩu, cập nhật phần mềm định kỳ, và bảo vệ giao tiếp dữ liệu để ngăn chặn các mối đe dọa bảo mật. Ngoài ra, các quy định về mã hóa dữ liệu và quản lý quyền truy cập cũng được đưa ra nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công từ chối dịch vụ (DoS) và bảo vệ thông tin cá nhân.
Việc áp dụng các quy chuẩn này sẽ giúp cải thiện tính an toàn cho hệ thống camera giám sát, đồng thời đảm bảo quyền riêng tư của người sử dụng. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ từ phía các nhà sản xuất, nhà phân phối, cũng như người dùng cuối, nhằm đảm bảo rằng các thiết bị camera được sử dụng đều đạt chuẩn an toàn và bảo mật.
Nguy cơ về an ninh và quyền riêng tư từ các thiết bị camera giám sát đang là vấn đề cấp bách tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Để bảo vệ quyền lợi của người dùng, cần có sự phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng trong việc nâng cao nhận thức, áp dụng các tiêu chuẩn an toàn và lựa chọn các sản phẩm camera giám sát chất lượng cao. Chỉ khi đó, hệ thống giám sát mới thực sự trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho an ninh, an toàn mà không trở thành mối đe dọa tiềm ẩn đối với người sử dụng.
Tránh "tiền mất tật mang": Hướng dẫn mua điện thoại 4G an toàn, chính hãng
